Jonge mantelzorgers ondersteunen in het hoger onderwijs
Zet jonge mantelzorgers in de kijker
Download de inspiratiegids voor hoger onderwijs:
Download het communicatiepakket:
Studentenbegeleiders, lesgevers en ander onderwijspersoneel zijn zich vaak niet bewust van het aantal jonge mantelzorgers en de impact daarvan op hun studies. Met ongeveer één op vijf studenten die jonge mantelzorger is, zijn ze met meer dan wellicht wordt gedacht.
“Ik ken niemand in mijn omgeving die in een gelijkaardige situatie zit. En hoewel ik wel familie heb die mij steunt en een paar goede vrienden heb die op de hoogte zijn van mijn situatie, voel ik mij hier toch erg alleen in.”
Sensibiliseren over jonge mantelzorg
Jonge mantelzorgers worstelen vaak met stress en vinden het moeilijk om studie en zorgtaken te combineren, soms zelfs met het onderbreken of stopzetten van hun studie als gevolg.
Om jonge mantelzorgers in het hoger onderwijs te ondersteunen, is sensibilisering van cruciaal belang. Zonder bewustwording volgt geen erkenning en bijgevolg ook geen ondersteuning. Veel jongeren realiseren zich niet dat ze mantelzorger zijn, en zoeken dus vaak ook geen gepaste hulp.
Ondersteuning vereist een combinatie van beleid dat studie en mantelzorg mogelijk maakt en sensibilisering om de erkenning van mantelzorg te vergroten. Het vergroten van de herkenning en erkenning van jonge mantelzorgers bevordert de gelijke onderwijskansen en draagt bij aan een inclusieve en ondersteunende onderwijsomgeving die het welzijn van studenten bevordert.
Waarom sensibiliseren
- De jonge mantelzorger krijgt zichtbaarheid en het thema wordt bespreekbaar.
- De vanzelfsprekendheid en taboesfeer vermindert.
- Jonge mantelzorgers voelen zich minder eenzaam en vinden herkenning bij andere studenten.
- Studenten, lesgevers, studiecoaches… krijgen meer inzicht over de uitdagingen van jong zijn en zorg dragen voor iemand.
- Het versterkt gelijke onderwijskansen.
- Het bevordert toegang tot hulp.
- ...
Mantelzorgstatuut in het hoger onderwijs
Waarom?
- Een mantelzorgstatuut erkent de kwaliteiten en talenten van jonge mantelzorgers en creëert een veilige omgeving met duidelijke aanspreekpunten. Hierdoor kunnen ze hun hulpvraag gemakkelijker formuleren.
- Het statuut maakt ondersteuning in het hoger onderwijs zichtbaar en toegankelijk en legitimeert de vraag naar hulp. Het helpt ook bij het voorkomen van crisissituaties door proactieve ondersteuning mogelijk te maken.
- Het zorgt voor normalisatie van het geven, vragen en accepteren van hulp in het onderwijs.
- Het statuut erkent de impact van mantelzorg op studieprestaties en stimuleert bijscholing van onderwijsprofessionals, waardoor het mantelzorgverhaal slechts één keer verteld hoeft te worden.
Hoe?
Bij het invoeren van een mantelzorgstatuut of bij een bestaand statuut moet een duidelijke aanvraagprocedure uitgewerkt worden. Een laagdrempelige aanvraagprocedure met duidelijke criteria zorgt voor snelheid en efficiëntie zowel bij de eventuele toekenning als bij de bekendmaking. Het vergroot tevens de kans dat studenten zich ondersteund voelen en tijdig informatie vragen in plaats van in crisis. De grote diversiteit aan zorg en verantwoordelijkheid die deze jonge mantelzorgers opnemen zorgt voor een uitdaging bij de uitwerking van deze aanvraagprocedure.
Enkele tips voor studentenbegeleiders, lesgevers en ander onderwijspersoneel
Infomeer je over het thema jonge en studerende mantelzorgers
- Weet dat 1 op 3 Vlaamse jongeren tussen 18 en 25 jaar jonge mantelzorger is.
- Weet wat de impact is van mantelzorg op studeren en andere levensdomeinen.
- Wees op de hoogte van het ondersteuningsaanbod voor jonge en studerende mantelzorgers en naar wie je kan doorverwijzen.
Herken jonge en studerende mantelzorgers
- Maak tijd voor kennismaking met je studenten om ze beter te leren kennen.
- Als een student vaak te laat komt, vraag dan discreet naar de reden in plaats van direct te veroordelen.
- Check regelmatig hoe het gaat met je studenten en of ze zich goed in hun vel voelen.
- Bij inschrijving, informeer naar eventuele mantelzorgverplichtingen van de student.
Wees op de hoogte van het ondersteuningsaanbod
- Denk mee na over concrete oplossingen voor de studerende mantelzorger.
- Bespreek verschillende opties en prioriteiten.
- Als je doorverwijst, zorg dan voor een warme overdracht naar de juiste instanties.
- Verkort de communicatielijnen tussen interne en externe hulplijnen voor een efficiëntere ondersteuning.
Wees toegankelijk voor vragen
- Bouw een vertrouwensband op door regelmatig contact te hebben met je studenten.
- Sta open voor gesprekken.
- Wees niet bang voor lastige gespreksonderwerpen en blijf betrokken bij moeilijke gesprekken.
- Toon interesse in het welzijn van je studenten.
Zorg voor communicatie
- Zorg voor een duidelijk aanspreekpunt waar studenten terechtkunnen.
- Wees een luisterend oor en geef hiervoor de ruimte.
- Erken de mantelzorgsituatie, maar benader het zonder het te overdrijven.
- Wees begripvol en erken de gevoelens van de student, zonder deze te minimaliseren of te negeren.
Bron: Inspiratiegids: jonge mantelzorgers in het onderwijs. Auteurs: Naomi De Bruyne, Julie Everix, Freya Ponteur,
Veerle Smeers, Julie Vanderlinden, Pieter Vanreybrouck.
